De kracht van overtuigingen

Gepubliceerd op 12 september 2020 om 14:13

Overtuigingen zijn soms zo negatief en niet waar dat je om allerlei verkeerde redenen de baan hebt die je hebt, reageert op een manier die je niet wilde, of zelfs je baan opzegt, een relatie verbreekt of je je droom niet naleeft.

Je onbewuste aansturing

Zonder dat we het ons realiseren worden we voor een belangrijk deel op onbewust niveau aangestuurd. We hebben een soort automatische piloot van waaruit we leven. Die automatische piloot bestaat uit gewoonten, ervaringen en uit overtuigingen die vaak al in je jeugd zijn ontstaan. 

Veel overtuigingen die je hebt zijn logisch en gebaseerd op feiten en positieve ervaringen. Ze helpen je om een emotioneel evenwichtig leven te leiden. We hebben echter ook allemaal last van minder fijne overtuigingen, van irrationele belemmerende overtuigingen. Van die gedachten en overtuigingen worden we ons vaak echter pas bewust als een ander ons daarop wijst.

Wat zijn belemmerende overtuigingen?

Een belemmerende overtuiging is een irrationele, niet echt relevante maar hele sterke boodschap die je onbewust steeds opnieuw aan jezelf geeft. Het zijn vaak starre eisen die je aan jezelf stelt of aan anderen of het is een verwijt, vaak aan jezelf. Denk aan overtuigingen als "Ik mag geen fouten maken", "Ik doe het toch niet goed", "Iedereen moet mij aardig vinden", "Ach, ik ben nu eenmaal zo" of "Ik ben het niet waard".   

Waar komen die belemmerende overtuigingen vandaan?

Je krijgt ze mee van je ouders of we nemen overtuigingen van onze vrienden en uit onze omgeving over. Een belemmerende overtuiging kan ontstaan door nare ervaringen, door karakter of een traumatische gebeurtenis. Opmerkingen die tegen je zijn gemaakt, kunnen een enorme impact hebben: “niemand is te vertrouwen”, “het zal nooit wat worden met jou”, of “je zult het nooit leren”. Of wat denk je van opmerkingen als “opgeven is voor watjes”, “daar zijn meisjes niet goed in” of “kinderen die vragen worden overgeslagen”. Niet alleen opmerkingen maar ook gedrag kan impact hebben. Zoals het zorgen dat je geen straf kreeg in je jeugd of het stil zijn bij een boze blik van je ouders. Je kunt het gaan geloven, een enorme afkeer krijgen of juist extra hard gaan werken om het tegendeel te bewijzen. En zo wordt een overtuiging geboren. Vaak is het een beschermingsmechanisme dat je hebt ontwikkeld zodat je niet geconfronteerd wordt met de gevolgen, zoals afwijzing of kritiek.

Wat is het gevolg? 

Veel overtuigingen die je hebt zijn logisch en gebaseerd op feiten en positieve ervaringen. Ze helpen je om een emotioneel evenwichtig leven te leiden. We hebben echter ook allemaal last van minder fijne overtuigingen, van irrationele belemmerende overtuigingen. Van die gedachten en overtuigingen worden we ons vaak echter pas bewust als een ander ons daarop wijst.De overtuigingen bepalen vervolgens hoe we nieuwe situaties ervaren, hoe een opmerking binnenkomt en hoe we een toon of een blik interpreteren. Je brein vergelijkt elke gebeurtenis direct met iets dat je eerder hebt meegemaakt en zodra je brein concludeert dat een gebeurtenis erg lijkt op een eerdere gevaarlijke gebeurtenis, geven ze je een waarschuwingsboodschap waardoor je reageert zoals je reageert. Zelfs als wat je vroeger hebt meegemaakt, nu vaak niet meer gevaarlijk is voor je. Je bent niet meer zo kwetsbaar als toen. Je bent niet meer het kind van toen. En degene die nu een opmerking tegen je maakt, is niet je moeder, nare leraar of vervelende buurjongen maar bijvoorbeeld je partner of een leidinggevende. Je brein ziet het verschil echter niet en blijft volgens het aangeleerde beschermingsmechanisme waarschuwingsboodschappen geven. Onbewust remt het je, het belemmert, blokkeert of frustreert.

Een paar voorbeelden.

De overtuiging "Ik ben niet waardevol" zul je mogelijk niet meteen herkennen maar ligt vaak ten grondslag aan andere overtuigingen en problemen op het werk of in relaties. Het kan er voor zorgen dat je de arbeidsrelatie of een relatie saboteert. Als je ergens gelooft dat je niet waardevol bent, kun je het niet geloven als je succesvol bent of als je liefde krijgt. Als die overtuiging krachtig is geworden, doe je er onbewust van alles aan om ze te bevestigen, self fulfilling prophecy, om te voorkomen dat jij wordt afgewezen.

"Twijfel is een slecht teken" is een overtuiging die enorm beknellend kan voelen en zijn. Als je gelooft dat twijfelen een slecht teken is, kun je bij elke vraag die je aan jezelf stelt in de kramp schieten of volledig uit het lood geslagen worden. Je angst voor twijfel kan er voor zorgen dat je veel gedachten als twijfel gaat bestempelen waardoor je van een mug een olifant kan maken en de twijfel nog erger wordt. te erkennen dat je dit doet, in een eerste stap om anders met je gedachten om te gaan.

Als laatste voorbeeld "Ik mag geen fouten maken". Als je gedrag wordt aangestuurd door deze overtuiging zal je ervaren dat je relatief veel tijd en energie steekt in het vermijden van fouten. Een email of advies controleer je niet 1 keer maar 3 keer of meer. Een als je een fout maakt, veroordeel je jezelf op basis van die ene fout. Je blijft hangen in het gevoel dat je het niet goed hebt gedaan. Soms koppel je er dan ook nog aan dat je door die fout niet goed genoeg bent, niet waardevol genoeg...

Durf jij het aan om je bewust te worden van je onbewuste aansturing?

Zonder zelfreflectie is je beslisruimte beperkt tot voorgeprogrammeerde actie en reactie. Wanneer je bewust bent geworden van jouw onbewuste aansturing, kun je duurzame verandering gaan realiseren.